Makale

Makale

Yanlış Bilgiler ve Biliş İlişkisi: Suriyeli Mülteci Dezenformasyonuna Gelen Kullanıcı Yorumları Üzerine Bir İnceleme

The Relationship Between Cognition and False Information: A Study About User Reviews of Disinformation on Syrian Refugees

Murat ULUK
Yıl 2, Sayı 4, Sayfalar:286-301

Today, the false information that we are continuously exposed and has left a mark on our minds, affects our mental elements such as belief, value and thought; dissonance shows up when challenged by an opposite evidence. Therefore, this situation ends up with searching information that reinforce beliefs and ignoring, denying or making excuses of opposite evidences. This study aims to investigate how individuals express their feelings and / or reflect inconsistency when faced with opposite evidences in the light of cognitive consistency theories and the concepts of cognitive bias and backfire effect. For this purpose, user reviews from a list that consist of 28 false news that has proved untrue about Syrian refugees by teyit.org which is a fact-checking organization, were analyzed. In this research, 15 reviews were selected through purposive sampling and it was determined that individuals exhibited behaviors such as denigration the platform, disbelieving evidences and finding it inadequate, take the issue out of context, making different accusations to Syrian refugees and bringing nationalist feelings to the forefront to preserve the existing beliefs and ignore conflicting evidences.

Günümüzde sürekli maruz kalınan ve zihnimizde yer etmiş yanlış bilgiler; inanç, değer ve düşünce gibi zihinsel ögelerimizi etkilemekte; aksi kanıtlarla karşılaşıldığında ise ortaya bir çelişki çıkmaktadır. Söz konusu durum, insanların inançlarını pekiştirecek bilgileri araması ve aksi kanıtları görmezden gelmesi, inkâr etmesi veya onlara bahane bulmasıyla sonuçlanabilmektedir. Bu çalışma, bilişsel tutarlılık kuramları, bilişsel yanlılık ile geri tepme etkisi kavramlarının perspektifiyle bireylerin aksi kanıtlarla karşılaştıklarında tutarsızlığı sonlandırmak için nasıl bir söylem geliştirdiklerini ve/veya tutarsızlığı azaltmak için ne gibi yollar izlediğini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, doğrulama platformu olan teyit.org’un analizini gerçekleştirdiği, Suriyeli mülteciler hakkında yanlış bilgilerden oluşan 28 haber derlemesinde yer alan kullanıcı yorumları incelenmiştir. Amaçsal örneklem yoluyla elde edilerek incelenen 15 yorumda bireylerin mevcut inanışlarını korumak ve çelişen kanıtları göz ardı etmek için karşı tarafı kötüleme, kanıtlara inanmamaya çalışma ve yetersiz bulma, konuyu bağlamdan uzaklaştırma, Suriyeli mültecilere farklı ithamlarda bulunma ve milliyetçi duyguları ön plana çıkarma davranışları sergiledikleri tespit edilmiştir.