Makale
Makale
Türkiye’de İlk Güzellik Yarışmaları ve Basının Öncü Rolü: Genç Cumhuriyet’in Asri Güzelleri
The First Beauty Contests in Turkey and the Pioneering Role of the Press: The Modern Beauties of the Young Republic
Filiz YILDIZ
Yıl 2, Sayı 4, Sayfalar:66-87
During the process of Turkish modernization, there was a large-scale cultural shift defined with a commonly used discourse which read “reaching the level of contemporary civilizations”. After the proclamation of the republic, western civilizations based cultural change program implementations, which brought women into view on the public sphere, improved the educational opportunities for women, made the women have a job and pursued a career, dynamised women in business life, provided women with jus and political rights, gained importance in proportion to pre-republic era. Within this context, while switching the women’s social roles, modernity codes of physical traits and appearance of women have been formed. The press was also greatly exploited by the new regime for forming the ‘Turkish Woman’ as done for circulating, adopting and consolidating of the new regime’s values. The press played a central part in giving transforming social messages related to woman/womanhood, empowering the belief for revolution, and presenting the new Turkish women to the world. Beauty contests, organized during early republic era, had a figurative place in men’s role as an actor for woman modernity, and in impact of the press for forming the new woman. The first beauty contest was organized by Cumhuriyet in 1929, while journalists and writers, consists of sovereign men, facilitating it and being members of jury.
The subject of this study is the beauty contests which presented and introduced modern Turkish women to the world, and pioneering role of the press for such organizations. The beauty contests, an example of implementations for women during founding the modern nation, are conveyed with reflections from the press. Prepared with qualitative historical research technique, this study aims to show how the press presented the beauty contests which are designed to introduce idealized Turkish women to world. The copies of Hakimiyet-i Milliye, Cumhuriyet, Vakit and Akşam between 1930 and 1933 have been scrutinized for the related context within the scope of the study.
Türkiye’nin modernleşme sürecinde ‘Muasır medeniyetler seviyesine ulaşmak’ şeklinde ifade edilen büyük ölçekli bir kültürel değişim hedefi yer almaktadır. Cumhuriyet’in ilanının ardından Batı’yı referans alan değişim programında kadını kamusal alanda görünür kılan, eğitim olanaklarını genişleten, meslek sahibi olmalarının ve kariyer mesleklerde yükselmelerini sağlayan, çalışma hayatında geçmişe nazaran etkin kılan, siyasal ve hukuki haklar tanıyan uygulamalar ağırlık kazanmıştır. Bu kapsamda kadınların toplumsal rolleri değişirken, fiziksel özellikleri ve dış görünüşleri ile ilgili modernlik kodları da oluşturulmuştur. Yeni rejimin değerlerinin dolaşıma sokulması, benimsetilmesi ve pekiştirilmesinde olduğu gibi modern Türk kadınının inşasında da basından büyük ölçüde yararlanılmıştır. Kadın/kadınlık alanıyla ilgili değişimi sağlayacak mesajların verilmesi, değişime olan inancın güçlendirilmesi ve yeni Türk kadınının dış dünyaya tanıtılmasında basın etkin rol oynamıştır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında düzenlenen güzellik yarışmaları, kadın modernleşmesinde erkeklerin özne rolünü ve basının yeni kadın tasarımındaki etkisini gösteren sembolik bir uygulaması olarak önem taşımaktadır. İlk güzellik yarışmasının düzenlenmesine 1929 yılında Cumhuriyet gazetesi öncülük etmiş, egemen erkeklerinden oluşan gazeteci ve yazarlar da düzenleme süreci ve jüri aşamasında organizasyona destek vermiştir.
Bu çalışmanın konusunu, modern Türk kadınını görünür kılan ve dünyaya tanıtma amacı taşıyan güzellik yarışmaları ve basının bu organizasyonlardaki öncü rolü oluşturmaktadır. Bu çalışmada modern ulus inşasında, kadın ile ilgili uygulamaların bir örneği olarak güzellik yarışmaları, basındaki yansımalarıyla aktarılmaktadır. Nitel tarihsel tasarım şeklinde yapılandırılan çalışma, idealize edilen yeni Türk kadınını dünyaya tanıtma amacı taşıyan güzellik yarışmalarının basın aracılığıyla nasıl sunulduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında Hâkimiyet-i Milliye, Cumhuriyet, Vakit ve Akşam gazetelerinin 1930-1933 yılları arasındaki nüshaları taranarak ilgili içerikler değerlendirmeye alınmıştır.