Makale

Makale

Kapılarını Açmayan Kent: İç Göç Filmlerinde İstanbul (1980-2006)

The City that doesn’t Welcome Newcomers: Istanbul in Movies on Internal Migration (1980-2009)

Şeyma BALCI
Yıl 6, Sayı 11, Sayfalar:200-230

This study aims to examine how Istanbul, the ‘city of immigrants’, is represented in the internal migration films between 1980 and 2009 in Turkish cinema. To this end, historical sociological data of the internal migration process (immigrants being employed in informal labor sector, living in shanty towns, etc.) and tropes are employed in the film analysis. Most repeated tropes in the films are the city’s not welcoming the newcomers, identification of the city with a woman, and the townsmen closing their doors to immigrants a while later. In terms of cultural representation, the city/ Istanbul is identified with death, loss, and struggle in internal migration films. Arriving in the city by various ways, not only by train, the immigrants generally find death in Istanbul. Istanbul is the city of the dead, not the living! Film characters either reside in a shanty house or a block of apartments, or they might also appear as homeless. They might have various reasons to migrate to the city but the basic reason is to find a job, although they are temporary ones without social security.

Bu çalışma, Türk sinemasında 1980-2009 yılları aralığında çekilen on iç göç filminde ‘göçmen kenti’ İstanbul’un nasıl temsil edildiğini irdelemeyi amaçlamaktadır. Film çözümlemesinde iç göç sürecinin tarihsel sosyolojik verileri (göçmenlerin enformel sektörde çalışması, gecekonduda yaşaması vb.) ve trope’lar kullanılmıştır. Kentin kapılarını açmaması, kent ve kadın özdeşliği, hemşehrilerin göçmenlere bir süre sonra kapılarını kapaması filmlerde sık tekrarlanan trope’lardır. Kültürel temsiller olarak iç göç filmlerinde kent/İstanbul; ölümler, kayıplar ve mücadeleyle özdeştir. Kente sadece trenle değil, çeşitli ulaşım araçlarıyla gelen göçmenleri İstanbul’da bekleyen genelde ölüm olur. Yaşayanların değil ölülerin kentidir İstanbul! Film kahramanları tarihsel ve sosyolojik gelişmelere koşut bir biçimde gecekondu ve apartmanda bir yaşam sürerken bir yandan da film kahramanlarının evsizlik hâlleri de göze çarpar. Göç edenlerin kente geliş sebepleri çeşitli olsa da iş temel nedendir ancak bulunan işler geçici ve güvencesizdir.