Article
Makale
Suha Arın Filmografyasında Aykırı Bir Belgesel Tahtacı Fatma (1979): Sinematografik Analiz
An Unorthodox Documentary Film in Suha Arın’s Filmography, Tahtacı Fatma (1979): A Cinematographic Analysis
Kurtuluş ÖZGEN
Year 3, Issue 5, Pages:170-185
Suha Arın can be identified as the founder of modern Turkish Documentary Cinema. Arın (along with Çelik Gülersoy) has started the institutionalization process of documentary cinema in Turkey and he introduced documentary cinema to masses with his documentary films. The formal structure of Suha Arın’s documentary films overlaps with the expository documentary mode. The Suha Arın School (and TRT) with its core members composed of his students and colleagues, have continued to produce expository documentary films to this day. Tahtacı Fatma (1979), on the other hand, which we can define as an observational documentary, is an unorthodox documentary film in Arın’s filmography with its sound design based on interviews and its visual interpretation. This study’s main purpose is to explain the unique cinematographic language Suha Arın created in his documentary Tahtacı Fatma . For this purpose, cinematography was mentioned first and then Suha Arın and his stylistic features of his cinematography in general. Finally, after analyzing the production process and conditions of Tahtacı Fatma documentary, cinematographic analysis was made. ‘The Documentary Cinema Modalities’ in Bill Nichols’ Introduction to Documentary Cinema are used in this study.
Suha Arın modern Türk Belgesel Sineması’nın kurucusu olarak tanımlanabilir. Arın; hem belgesel sinemanın Türkiye’de kurumsallaşma sürecini başlatmıştır (Çelik Gülersoy’la birlikte) hem de belgeselleri aracılığıyla, belgesel sinemayı geniş kitlelerle tanıştırmıştır. Suha Arın belgesellerinin biçemsel yapısı betimleyici belgesel modalitesi ile örtüşmektedir. Nüvesini Suha Arın’ın öğrencilerinin ve yakın çalışma arkadaşlarının oluşturduğu Suha Arın Ekolü belgeselcileri (ve TRT) günümüze değin yaygın olarak betimleyici belgesel modalitesinde filmler üretegelmişlerdir. Arın’ın filmografisinde gözlemci belgesel olarak tanımlayabileceğimiz Tahtacı Fatma (1979) belgeseli ise analog ses kayıt cihazı (Nagra) kullanılarak kaydedilmiş mülakatlara dayalı ses düzeni ve görsel yorumu ile öne çıkmış, aykırı bir belgeseldir. Bu çalışmanın temel amacı, Suha Arın’ın Tahtacı Fatma belgeselinde yaratmış olduğu özgün sinematografik dili açıklamaya çalışmaktır. Bu amaçla önce belgesel sinemadaki sinematografiye değinilmiş sonra Suha Arın’dan ve sinemasının genel özelliklerinden bahsedilmiştir. Son aşamada Tahtacı Fatma belgeselinin yapım süreci ve koşulları ele alındıktan sonra sinematografik analizi yapılmıştır. Bu çalışmada Bill Nichols’un Belgesel Sinemaya Giriş kitabındaki ‘Belgesel Modalite’ tanımlarından yararlanılmıştır.