Article

Makale

Dijital Platformların Sosyal Gerçeklik Kavramlaştırması ve Dünya Algılamasına Etkisi: Yetiştirme Kuramı Perspektifi

The Impact of Digital Platforms on the Conceptualization of Social Reality and Perception of the World: A Cultivation Theory Perspective

Rıdvan CEVHER,Ömer ÖZER
Year 8, Issue 16, Pages:40-67

This study examines the influence of digital streaming platforms (BluTV, Netflix, Prime Video) on individuals’ conceptualizations of social reality and their perceptions of the world, within the framework of George Gerbner’s cultivation theory. Originally developed to explain how television functions as a cultural narrative and ideological apparatus, the theory is revisited here in light of the growing dominance of digital content. The research represents a theoretical and empirical effort to understand the symbolic function of streaming platforms in today’s media landscape. The study was conducted in two phases. In the first phase, content broadcast on BluTV, Netflix, and Prime Video – based on the most-watched series in Türkiye – was subjected to message system analysis. Themes such as violence, family structure, and urban life were identified. These findings informed the construction of a survey administered face-to-face to 530 undergraduate students at Gaziantep University. The data were analyzed using cultivation and mainstreaming methodologies. The results reveal that digital content consistently reinforces specific social norms and significantly shapes viewers’ perceptions of reality. Notably, statements such as “urban centers are more dangerous” and “family remains important in Turkish society” received high levels of agreement, indicating the ideological influence of such media content. Furthermore, meaningful differences were observed across various demographic categories. In conclusion, the findings suggest that digital streaming platforms serve not merely as distributors of entertainment content but as symbolic regulators that contribute to reproducing cultural norms and ideological structures. The study confirms that Gerbner’s theoretical framework remains valid and applicable within contemporary digital contexts.

Bu çalışma, dijital yayın platformlarının (BluTV, Netflix, Prime Video) bireylerin sosyal gerçeklik kavramlaştırmaları ve dünya algılamaları üzerindeki etkisini, George Gerbner’ın yetiştirme kuramı çerçevesinde incelemektedir. Televizyonun bir kültürel anlatı ve ideolojik araç olarak ele alındığı bu kuram, dijital içeriklerin artan etkisiyle yeniden değerlendirilmiştir. Araştırma, dijital platformların günümüz medya ortamında nasıl bir sembolik işlev üstlendiğini anlamaya yönelik kuramsal ve ampirik bir çaba niteliği taşımaktadır. Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, Türkiye'de en çok izlenen diziler esas alınarak BluTV, Netflix ve Prime Video platformlarında yayınlanan içeriklere mesaj sistem çözümlemesi uygulanmıştır. Şiddet, aile yapısı ve kent yaşamı gibi temalar doğrultusunda elde edilen bulgular, ikinci aşamada geliştirilen anket formunun temelini oluşturmuştur. Anket, Gaziantep Üniversitesi’nde öğrenim gören 530 lisans öğrencisine yüz yüze uygulanmış; veriler yetiştirme ve anaakımlaştırma analizleriyle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, dijital içeriklerde belirli toplumsal normların sistematik biçimde tekrarlandığını ve bu içeriklerin izleyicilerin sosyal gerçeklik algılarına yön verdiğini göstermektedir. Özellikle “şehir merkezleri daha tehlikelidir” ve “aile hâlâ önemlidir” ifadelerine verilen yüksek katılım oranı, dijital içeriklerin ideolojik etkisini ortaya koymaktadır. Ayrıca, demografik değişkenlere göre anlamlı farklılıklar da gözlemlenmiştir. Sonuç olarak çalışma, dijital yayın platformlarının yalnızca içerik sağlayıcı değil; aynı zamanda kültürel normların ve ideolojik yapının yeniden üretildiği sembolik düzenleyiciler olduğunu göstermektedir. Bu yönüyle Gerbner’ın kuramsal çerçevesinin dijital bağlamda da geçerli olduğu teyit edilmiştir.