Article
Makale
İnfodemi ve Kovid-19 Pandemisi: Yalan Haberlerin Alımlanması
Infodemia and the Covid-19 Pandemic: Reception of Fake News
Erkan YÜKSEL,Atakan KIZILCIK,Korhan ATİK
Year 7, Issue 13, Pages:28-63
Based on reception analysis, this study investigated how people with different levels of media literacy received fake and real news, and at what level media literacy was effective against these news. For this purpose, the study first scanned fake news about the pandemic identified in teyit.org from 19 November 2019, the beginning of the Covid-19 pandemic, to 20 March 2022. Subsequently, these news articles were classified in terms of the 'seven types of misinformation,' which include distortion, misattribution, manipulation, decontextualization, fabrication, and parody. Then two sample news items from each category, one true and one false, that best represented the relevant category were judged. This resulted in 14 news items, 7 of which were true and 7 of which were false, to be used in the research. In the second stage of the study, a media literacy survey was conducted among students at Anadolu University. This survey used purposive sampling to determine how readers receive news. According to the results of the survey, their participation in the reception analysis was ensured by selecting five students from each level according to low, medium and high levels of media literacy. In the final stage of the study, a reception analysis was carried out through a face-to-face meeting with the participants. According to the results of the analysis, different levels of media literacy did not lead to different results in detecting fake news, determining its quality, and correctly classifying the seven types of misinformation.
Bu çalışmada alımlama analizine dayalı olarak farklı medya okuryazarlığı düzeylerine sahip bireylerin yalan ve gerçek haberleri nasıl alımladıkları araştırılarak bu haberler karşısında medya okuryazarlığının hangi düzeyde etkili olduğu sorgulanmıştır. Bu amaçla araştırmada öncelikle Kovid-19 pandemisinin başlangıcı olan 19 Kasım 2019 tarihinden 20 Mart 2022 tarihine kadar geçen sürede, teyit.org’da pandemiyle ilgili tanımlanmış yalan haberler taranmıştır. Ardından bu haberler, “yanlış bilginin yedi türü” olan çarpıtma, hatalı ilişkilendirme, manipülasyon, bağlamdan koparma, uydurma ve parodi türleri açısından sınıflandırılmıştır. Daha sonra her bir kategoriden bir doğru ve bir yanlış olmak üzere ilgili kategoriyi en iyi temsil eden ikişer örnek haber basit rassal örnekleme tekniği ile seçilmiştir. Böylece 7 doğru ve 7 yalan haber olmak üzere, toplam 14 haber araştırmada kullanılmak üzere belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, haberlerin okurlar tarafından nasıl alımlandığının belirlenmesi için amaçlı örneklemle Anadolu Üniversitesi öğrencilerine medya okuryazarlığı (MOY) anketi uygulanmıştır. Anket sonuçlarına göre düşük, orta ve yüksek medya okuryazarlığı seviyelerine uygun olarak her bir düzeyden beş öğrenci belirlenerek alımlama analizine katılımları sağlanmıştır. Araştırmanın son aşamasında katılımcılarla yüz yüze görüşülerek alımlama analizi gerçekleştirilmiştir. Alımlama analizinin sonuçları; genellikle beklenin aksine, farklı MOY düzeylerine sahip bireylerin yalan haberin tespitinde, niteliğinin belirlenmesinde ve yanlış bilginin yedi türüne ilişkin doğru sınıflandırmanın yapılmasında pek de farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır.